دستگاه پرس برک (پرس برک چیست) یکی از ماشینآلات پرکاربرد و همهکاره در صنایع فلزی است که برای خمکاری انواع فلزات با ضخامتها و ابعاد مختلف استفاده میشود. این دستگاهها بهعنوان ابزارهای تخصصی در شکلدهی و فرمدهی ورقهای فلزی شناخته میشوند و با بهرهگیری از پانچ و قالب، امکان ایجاد انواع فرمها را بر روی صفحات فلزی فراهم میکنند. دقت و کیفیت بالای دستگاه پرس برک در خمکاری ورقهای فلزی، امکان ایجاد اشکال متنوع با اندازهها و انحناهای مختلف را فراهم میکند.
دستگاه پرس برک از بخشهای مختلفی تشکیل شده است که هر یک نقش مهمی در عملکرد آن ایفا میکنند. این بخشها شامل بازوهای نگهدارنده، گیره دستگاه، محورهای حرکتی، نیروی محرک و سنبه ماتریس هستند. سنبه ماتریس یکی از اجزای کلیدی این دستگاه است که در فرایند خمکاری و شکلدهی فلزات نقش اساسی دارد.
سنبه ماتریس بهعنوان یکی از مهمترین بخشهای دستگاه پرس برک، تأثیر مستقیمی بر دقت و کیفیت فرایند خمکاری دارد. با مطالعه این مقاله، اطلاعات جامعی درباره این قطعه کاربردی و نقش آن در صنایع فلزی بهدست خواهید آورد. در این مقاله، قصد داریم به بررسی سنبه ماتریس پرس برک، مزایا، کاربردها و انواع آن بپردازیم.
سنبه ماتریس پرس برک چیست
سنبه و ماتریس پرس برک که در انگلیسی با عنوان “Press Brake Punch and Die Set” شناخته میشود، در بازار و به زبان عامیانه با نام سمبه و ماتریس نیز معروف است. این ابزار قدرتمند و همهکاره، برای برش و خمکاری طیف گستردهای از فلزات استفاده میشود. سنبه و ماتریس پرس برک از دو بخش اصلی تشکیل شده است: سنبه که وظیفه برش فلز را بر عهده دارد و ماتریس که فلز را در جای خود نگه میدارد. این دو بخش بهگونهای طراحی شدهاند که با همکاری یکدیگر، برشهایی دقیق و تمیز ایجاد میکنند. این ابزار با استفاده از کلمپهای مخصوص، به دستگاههای پرس برک متصل شده و در صنعت ورقکاری بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.
سنبه در دستگاه پرس برک
سنبه در دستگاه پرس برک یک ابزار متحرک است که برای ایجاد خمش در صفحات فلزی و آلیاژها به کار میرود. این قطعه از فولاد بسیار مستحکم و ضد زنگ ساخته میشود تا در برابر فشارهای بالا و سایش مقاومت کافی داشته باشد. سنبه به همراه ماتریس، نیروی لازم برای خمکاری فلزات را ایجاد میکند و بسته به نوع خمکاری مورد نیاز، در انواع مختلفی طراحی و تولید میشود.
ماتریس در دستگاه پرس برک
ماتریس بخش ثابت دستگاه پرس برک است که وظیفه نگهداری صفحات فلزی و آمادهسازی آنها برای خمکاری توسط سنبه را بر عهده دارد. این قطعه نیز مانند سنبه از فولاد مقاوم و ضد زنگ ساخته میشود تا بتواند در برابر فشار و سایش مقاومت کند. ماتریس نیز بسته به نوع خمکاری و شکلدهی مورد نیاز، در انواع مختلفی تولید میشود.
نقش سنبه ماتریس پرس برک
سنبه و ماتریس به عنوان پرکاربردترین ابزارهای دستگاه پرس برک (Press Brake)، در فرایند خمکاری و شکلدهی فلزات همکاری نزدیکی دارند. سنبه با اعمال نیروی فشاری و ماتریس با نگهداری قطعه کار، امکان ایجاد خمهای دقیق و با کیفیت را فراهم میکنند. انتخاب صحیح این ابزارها بر اساس نوع فلز، ضخامت و شکلدهی مورد نظر، از اهمیت بالایی برخوردار است.
با استفاده از سنبه و ماتریس مناسب، میتوان به دقت و کیفیت بالایی در تولید قطعات فلزی دست یافت. این ابزارها به دلیل ساختار مستحکم و مقاوم، طول عمر بالایی دارند و در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، ساخت و ساز و تولید لوازم صنعتی کاربرد گستردهای دارند.
نحوه عملکرد سنبه ماتریس پرس برک
برای انجام عملیات خمکاری، ورق فلزی بین سنبه و ماتریس قرار میگیرد. با اعمال فشار، ورق به داخل شیار ماتریس فرو رفته و تغییر شکل میدهد. انتخاب سنبه و ماتریس مناسب به عوامل مختلفی مانند جنس فلز، استحکام، ضخامت ورق و همچنین طرح خمکاری مورد نظر بستگی دارد. سنبه و ماتریسها در هندسههای متنوعی طراحی میشوند که امکان ایجاد خمهای مختلف را فراهم میکنند. هر یک از این ابزارها با توجه به طراحی خود، قابلیت تحمل نیرو و فشار مشخصی را دارند.
سنبه و ماتریس در دستگاه پرس برک از اصلیترین و مهمترین تجهیزات این دستگاه محسوب میشوند. این ابزارها برای خمکاری و شکلدهی به فلزات استفاده میشوند و نقش کلیدی در فرایند تولید قطعات فلزی دارند. در ادامه به بررسی وظایف و ویژگیهای سنبه و ماتریس در دستگاه پرس برک میپردازیم.

انواع سنبه ماتریس پرس برک و کاربرد آن در صنعت
سنبه ماتریس یکی از ابزارهای ضروری در صنعت، بهویژه در دستگاه پرس برک، برای خمکاری و شکلدهی فلزات است. انتخاب صحیح سنبه ماتریس متناسب با نوع کار، نقش مهمی در کیفیت و دقت فرآیند خمکاری دارد. در این مقاله، به معرفی انواع سنبه ماتریس و کاربردهای آن در صنعت میپردازیم.
سنبه ماتریس استاندارد
سنبه ماتریس استاندارد گزینهای ایدهآل برای ایجاد خمهای ساده است. این نوع سنبه دارای زاویه خم و شعاع داخلی متناسب با هندسه استاندارد است و بهطور مستقیم و صاف عمل میکند. از این سنبه برای تولید باکسها و قطعاتی با خمهای ساده استفاده میشود.
سنبه ماتریس شعاعی
اگر به دنبال ایجاد خمهایی با دهانه بزرگتر و شعاع داخلی بیشتر هستید، سنبه ماتریس شعاعی بهترین انتخاب است. این نوع سنبه بیشتر برای خمکاری به شکل U مورد استفاده قرار میگیرد و توانایی ایجاد هندسههای متنوع را دارد.
سنبه ماتریس کله غازی
سنبه ماتریس کله غازی برای ایجاد خمهای تیز با زوایای 26، 28 و 30 درجه طراحی شده است. این سنبه در کاربردهایی که نیاز به خمهای تیز و دقیق دارند، استفاده میشود. کاربرد آن مشابه سنبه ماتریس خم تیز است و برای ایجاد خمهای تیز در قطعات فلزی مناسب است.
سنبه ماتریس خم تیز
سنبه ماتریس خم تیز یکی از پرکاربردترین انواع سنبهها برای ایجاد خمهای تیز با زوایای 26، 28 و 30 درجه است. این سنبه بیشتر برای برگرداندن لبهها و انجام عملیات پیشخم استفاده میشود. دقت و کیفیت خمهای ایجاد شده با این سنبه، آن را به انتخابی ایدهآل برای کاربردهای صنعتی تبدیل کرده است.
- سنبه V شکل
سنبه V شکل یکی از پرکاربردترین انواع سنبه است که برای خمکردن همهکاره ورقهای فلزی استفاده میشود. این سنبه با ایجاد یک تکیهگاه V شکل، امکان خمکردن ورقها را در طیف وسیعی از زوایا فراهم میکند. از این سنبه معمولاً در پروژههایی که نیاز به انعطافپذیری در زوایای خم دارند، استفاده میشود.
- سنبه U شکل
سنبه U شکل برای ایجاد خمهای با شعاع محکم و تیز طراحی شده است. این سنبه با ارائه یک تکیهگاه U شکل، بازگشت فنر (Springback) را کاهش داده و دقت فرآیند خمکاری را افزایش میدهد. این ویژگی باعث میشود سنبه U شکل برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا و خمهای دقیق دارند، ایدهآل باشد.
- سنبه W شکل
سنبه W شکل برای خمکردن مواد ضخیمتر و دستیابی به زوایای خمش خاص استفاده میشود. این سنبه کنترل بهتری بر فرایند خمکاری ایجاد کرده و بازگشت فنر را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهد. از این رو، سنبه W شکل برای پروژههایی که نیاز به خمکاری مواد سنگین و پیچیده دارند، بسیار مناسب است.
نوع سنبه ماتریس |
ویژگیها |
کاربرد |
سنبه ماتریس استاندارد |
دارای زاویه خم و شعاع داخلی متناسب با هندسه استاندارد و عملکرد مستقیم و صاف |
استفاده برای تولید باکسها و قطعات با خمهای ساده |
سنبه ماتریس شعاعی |
ایجاد خم با دهانه بزرگتر و شعاع داخلی بیشتر |
مناسب برای خمکاری به شکل U و ایجاد هندسههای متنوع |
سنبه ماتریس کله غازی |
طراحی برای ایجاد خمهای تیز با زوایای 26، 28 و 30 درجه |
کاربرد در خمهای تیز و دقیق، مناسب برای خمهای تیز در قطعات فلزی |
سنبه ماتریس خم تیز |
ایجاد خمهای تیز با دقت بالا و زوایای 26، 28 و 30 درجه |
پرکاربرد برای برگرداندن لبهها و انجام عملیات پیشخم، مناسب برای کاربردهای صنعتی |
سنبه V شکل |
امکان خمکردن ورقهای فلزی با زاویههای متنوع در تکیهگاه V شکل |
مناسب برای پروژههایی که نیاز به انعطافپذیری در زوایای خم دارند |
سنبه U شکل |
کاهش بازگشت فنر (Springback) و افزایش دقت فرآیند خمکاری با ارائه تکیهگاه U شکل |
مناسب برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا و خمهای دقیق دارند |
سنبه W شکل |
مناسب برای خمکاری مواد ضخیمتر با کنترل بهتر فرآیند و کاهش بازگشت فنر |
استفاده در پروژههایی که نیاز به خمکاری مواد سنگین و پیچیده دارند، کنترل بهتر روی فرآیند خمکاری |

کاربرد و مزایای سنبه ماتریس پرس برک در خمکاری
سنبه ماتریس یکی از ابزارهای کلیدی در فرآیند خمکاری ورقهای فلزی است که نقش مهمی در تولید قطعات با دقت بالا ایفا میکند. در این مقاله، به بررسی کاربردهای سنبه ماتریس در خمکاری و مزایای استفاده از آن در صنایع مختلف میپردازیم.
کاربردهای سنبه ماتریس در فرآیند خمکاری
سنبه ماتریس در فرآیند خمکاری ورقهای فلزی کاربردهای گستردهای (کاربرد دستگاه پرس برک) دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتاند از:
- شکلدهی به خمها و ایجاد خمشهای دقیقدر ورقهای فلزی.
- کنترل زاویه خم نهاییورق فلز برای دستیابی به دقت بالا.
- دستیابی به شعاع خمش مطلوببا توجه به نیازهای طراحی.
مزایای استفاده از سنبه ماتریس در صنایع مختلف
استفاده از سنبه ماتریس در صنایع مختلف مزایای قابل توجهی دارد که در ادامه به برخی از این صنایع و کاربردهای آن اشاره میکنیم:
۱. صنعت خودرو
- ساخت قطعات دقیقمانند براکتها، قطعات شاسی و پانلهای بدنه.
- تولید با حجم بالاو تولید قطعات استاندارد و کارآمد.
- ایجاد اشکال و پروفایلهای پیچیدهبرای قطعات تخصصی خودرو.
۲. صنعت هوافضا
- تولید قطعات سبکوزن و مقاومبرای هواپیما و فضاپیما.
- تشکیل اشکال پیچیدهبرای اجزای آیرودینامیکی و ساختاری.
۳. صنعت الکترونیک
- خمش دقیق محفظههای ورق فلزیبرای دستگاههای الکترونیکی.
- تولید هیت سینک(خنککنندههای حرارتی) برای دفع موثر گرما.
- ساخت براکتهای نصببا دقت بالا برای قطعات الکترونیکی.
۴. صنعت ساختمان
- تولید اجزای سازهایمانند تیرها، ستونها و پانلهای دیواری.
- ساخت کانالکشیبرای سیستمهای تهویه مطبوع.
- ایجاد عناصر فلزی تزیینیبرای ساختمانها و سازهها.
۵. تولید عمومی
- تولید قطعات سفارشیبا قابلیت انعطافپذیری بالا برای برآوردن نیازهای خاص.
- نمونهسازی سریعیا تولید سریع نمونههای اولیه برای آزمایش و اعتبارسنجی.
- تولید کارآمدبرای دستههای کوچک تا متوسط قطعات

انواع مدلهای قالب سنبه ماتریس پرس برک
قالبهای سنبه ماتریس ابزارهای تخصصی و پرکاربرد در صنعت فلزکاری هستند که برای شکلدهی به فلزات استفاده میشوند. این قالبها از دو بخش اصلی تشکیل شدهاند: سنبه (نر) و ماتریس (ماده). معمولاً این قالبها از فولاد SPK با استحکام بالا ساخته میشوند تا مقاومت و دوام لازم را در فرایندهای شکلدهی داشته باشند. قالبهای سنبه ماتریس به کفشکها متصل میشوند که امکان تراز دقیق سنبه و ماتریس و حرکت کنترلشده را فراهم میکنند. بر اساس نوع فرآیند شکلدهی، قالبهای سنبه ماتریس به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند:
قالبهای برشی
قالبهای برشی برای برش ورقهای فلزی به اشکال خاص استفاده میشوند. دقت در تنظیم فاصله بین سنبه و ماتریس (شلی) برای ایجاد برشهای تمیز و دقیق بسیار حیاتی است.
- شلی بیش از حد میتواند منجر به بریدگی ناقص و آسیب به قالب شود.
- شلی ناکافی نیز باعث افزایش فشار بر روی پرس و کاهش عمر قالب میشود.
قالبهای کوبشی
این نوع قالبها از طریق اعمال فشار و ضربه به فلز، آن را شکل میدهند. قالبهای کوبشی برای هر دو فرآیند شکلدهی سرد و شکلدهی گرم مناسب هستند.
- شکلدهی سرد: برای کارهای با دقت بالا و عمق کم استفاده میشود.
- شکلدهی گرم: برای تغییر شکلهای قابلتوجه و عمیق به کار میرود.
با این حال، این نوع قالبها در طراحی محدودیتهایی دارند که باید در نظر گرفته شود.
قالبهای خمکاری
قالبهای خمکاری معمولاً برای شکلدهی به ورقهای فلزی استفاده میشوند. در این فرآیند، ورق فلزی بین سنبه و ماتریس قرار میگیرد و با اعمال فشار، خمش مورد نظر ایجاد میشود.
- زاویه خمش باید با دقت و بر اساس خواص فنری فلز انتخاب شود تا از بازگشت فنری (Springback) جلوگیری شود.
قالبهای کششی
قالبهای کششی برای کشش و شکلدهی به ورقهای فلزی استفاده میشوند. این فرایند نیازمند طراحی دقیق است تا از پارگی ورق جلوگیری شود.
- در این روش، ضخامت فلز کاهش یافته و به حجم مورد نظر تبدیل میشود.
- یکی از کاربردهای رایج این قالبها، تولید قابلمه است که در آن ورق فلزی تحت فشار زیاد شکل میگیرد.
· نوع قالب |
کاربرد |
نکات مهم |
قالبهای برشی |
برش ورقهای فلزی به اشکال خاص |
تنظیم دقیق فاصله بین سنبه و ماتریس (شلی) برای جلوگیری از بریدگی ناقص یا کاهش عمر قالب |
قالبهای کوبشی |
شکلدهی فلز با اعمال فشار و ضربه |
– شکلدهی سرد برای دقت بالا و عمق کم |
قالبهای خمکاری |
خمکردن ورقهای فلزی |
انتخاب زاویه خمش مناسب برای جلوگیری از بازگشت فنری (Springback) |
قالبهای کششی |
کشش و شکلدهی ورقهای فلزی |
– جلوگیری از پارگی ورق با طراحی دقیق |
جمع بندی سنبه ماتریس پرس برک
دستگاه پرس برک بهعنوان یکی از ماشینآلات کلیدی در صنایع فلزی، نقش اساسی در شکلدهی و خمکاری ورقهای فلزی ایفا میکند. این دستگاه با بهرهگیری از اجزای اصلی مانند سنبه و ماتریس، امکان ایجاد اشکال متنوع با دقت و کیفیت بالا را فراهم میکند. سنبه و ماتریس بهعنوان قلب تپنده دستگاه پرس برک، با همکاری یکدیگر، فرایند خمکاری را بهصورت دقیق و کارآمد انجام میدهند. انتخاب صحیح این ابزارها بر اساس نوع فلز، ضخامت و شکلدهی مورد نظر، تأثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی قطعات تولیدی دارد.
انواع مختلف سنبه و ماتریس، از جمله سنبههای استاندارد، شعاعی، کله غازی، خم تیز، V شکل، U شکل و W شکل، هر یک کاربردهای خاص خود را در صنایع مختلف دارند. این تنوع طراحی، امکان خمکاری فلزات با اشکال و زوایای مختلف را فراهم کرده و نیازهای متنوع صنایع را پوشش میدهد. از صنعت خودروسازی و هوافضا تا ساختوساز و تولید لوازم الکترونیکی، سنبه و ماتریس پرس برک بهعنوان ابزاری ضروری، دقت و کارایی فرایندهای تولید را افزایش میدهند.
در نهایت، استفاده از مواد با کیفیت مانند فولاد مقاوم و ضد زنگ در ساخت سنبه و ماتریس، طول عمر و عملکرد بهینه این ابزارها را تضمین میکند. با توجه به پیشرفتهای فناوری و نیازهای روزافزون صنایع، دستگاه پرس برک و تجهیزات جانبی آن همچنان بهعنوان یکی از ارکان اصلی تولید قطعات فلزی با کیفیت و دقت بالا باقی خواهند ماند.
برای دریافت مشاوره تخصصی و اطلاعات بیشتر در مورد دستگاه پرس برک و تجهیزات مرتبط، میتوانید با شماره 02148000090 تماس گرفته و با کارشناسان مجرب روتک در ارتباط باشید. کارشناسان روتک آماده پاسخگویی به سؤالات شما و ارائه راه حل هستند.