حکاکی فلزات با لیزر co2 | اگر با دستگاه‌های لیزر CO2 کار می‌کنید و تاکنون تجربه حکاکی روی موادی مانند چوب، پلکسی یا چرم را داشته‌اید، احتمالاً از خود می‌پرسید: آیا می‌توان از همین دستگاه برای حکاکی فلزات هم استفاده کرد؟ پاسخ به این سؤال هم مثبت است و هم منفی! در این مقاله به‌صورت کامل به بررسی توانایی‌های لیزر CO2 در حکاکی فلزات، چالش‌ها و راهکارهای جایگزین می‌پردازیم تا بتوانید آگاهانه‌تر در این مسیر گام بردارید. در ادامه نیز یک جدول مقایسه‌ای برای درک بهتر تفاوت‌ها درج شده است.
مقایسه دستگاه حکاکی فلزات با لیزر co2
طول موج لیزر و جذب انرژی
دستگاه‌های حک لیزری فایبر فلزات
- معمولاً در طول موج حدود 1.06 میکرومتر (محدوده مادون قرمز نزدیک) کار می‌کنند که برای جذب بهتر در فلزات طراحی شده‌اند.
دستگاه‌های لیزر Co2
- طول موج در حدود 10.6 میکرومتر دارند. طبق مقاله‌ای منتشرشده در Journal of Laser Applications (Li et al., 2020)، ضریب جذب پرتو لیزر فایبر در فولادهای کربنی تا 30 الی 40 درصد بالاتر از ضریب جذب پرتو لیزر Co2 است. این اختلاف در ضریب جذب، دلیل اصلی دشواری حکاکی عمیق روی فلزات توسط دستگاه‌های Co2 محسوب می‌شود.
مواد قابل پردازش و کاربردها
دستگاه حک لیزری فلزات
- حکاکی بر روی انواع فلزات (استیل، آلومینیوم، مس و …).
- سرعت و عمق حکاکی بالاتر و کنترل بهتر روی طرح نهایی.
- مناسب برای کارگاه‌ها و صنایع با حجم بالای حکاکی فلز.
دستگاه لیزر Co2
- عموماً برای حکاکی و برش مواد غیرفلزی (چوب، پلکسی، پارچه، چرم و شیشه) استفاده می‌شود.
- هزینهٔ راه‌اندازی و نگهداری نسبتاً پایین‌تر.
- امکان حکاکی محدود بر فلزات نازک یا علامت‌گذاری سطحی با استفاده از روش‌های کمکی.
توان خروجی و هزینه
- دستگاه حک لیزری روی فلز در حکاکی فلز توان خروجی مؤثرتری دارند، اما قیمت و هزینه نگهداری بالاتری نیز دارند. براساس مطالعه‌ای که توسط Laser Institute of America (LIA, 2021) انجام شد، متوسط هزینهٔ تعمیر و نگهداری دستگاه‌های فایبر حدود 25 درصد بیشتر از دستگاه‌های Co2 است. به همین دلیل، اگر حکاکی فلز بخش بزرگی از کار شما نباشد، انتخاب دستگاه Co2 (با هزینهٔ اولیه کمتر) می‌تواند مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد.
دستگاه لیزری Co2 چیست؟
دستگاه‌های لیزری Co2 از دی‌اکسید کربن داخل محفظه شیشه ای به نام تیوب لیزر به عنوان مادهٔ فعال برای تولید پرتو لیزر استفاده می‌کنند و به دلیل قابلیت حکاکی و برش سریع مواد غیر فلزی، در صنعت بسیار محبوب هستند.
طبق آمار ارائه‌شده در SPIE Conference on Laser Processing (2021)، دستگاه‌های Co2 نزدیک به 60 درصد از سهم بازار حکاکی روی چوب و پلکسی را در اختیار دارند.
هزینهٔ تهیه این دستگاه‌ها پایین‌تر بوده و نگهداری آن‌ها نیز در مقایسه با برخی لیزرهای دیگر ساده‌تر است.
برای اطلاع از جزییات، کاربردها، عملکرد، مزایا و معایب دستگاه لیزر CO2 چیست؟ روی لینک کلیک کنید.
جدول مقایسه‌ای دستگاه لیزر Co2 و دستگاه حک لیزری فلزات
| پارامتر | دستگاه لیزر Co2 | دستگاه حک لیزری فلزات (فایبر) |
| طول موج | حدود 10.6 میکرومتر | حدود 1.06 میکرومتر |
| جنس مواد قابل حکاکی | مواد غیر فلزی (چوب، پلکسی، شیشه، چرم و …) | انواع فلزات (استیل، آهن، آلومینیوم و …) |
| کیفیت حکاکی روی فلز | عموماً سطحی یا نیازمند مواد پوششی | عمیق، سریع و با کنتراست بالا |
| هزینهٔ تهیه و نگهداری | پایین‌تر | بالاتر |
| سرعت برش روی غیر فلزات | بسیار بالا | کمتر از Co2 |
| کاربرد اصلی | حکاکی و برش غیر فلزات | حک و برش تخصصی فلزات |
| مناسب برای تولید انبوه فلزات؟ | خیر (مگر علامت‌گذاری محدود) | بله انتخاب ایده آل |
چرا لیزر CO2 برای حکاکی مستقیم روی فلز مناسب نیست؟
دستگاه برش لیزر غیر فلزات به دلیل ویژگی‌های خاص فنی، به‌طور مستقیم برای حکاکی روی فلزات مناسب نیستند. مهم‌ترین دلایل این محدودیت عبارت‌اند از:
طول موج نامناسب: لیزر CO2 دارای طول موج ۱۰.۶ میکرومتر است که به خوبی توسط فلزات بازتاب داده می‌شود و در نتیجه انرژی لیزر جذب سطح فلز نمی‌شود. در این حالت به تویب لیزر نیز آسیب می‌رسد.
انعکاس سطح فلز: بیشتر فلزات سطحی براق و بازتاب‌دهنده دارند که باعث می‌شود اشعه لیزر به‌درستی روی سطح متمرکز نشود.
اکسیداسیون در فرایند: حرارت ایجاد شده در فرایند لیزر ممکن است باعث اکسید شدن سطح فلز شود که این امر کیفیت حکاکی را کاهش می‌دهد.
راهکارهای جایگزین برای حکاکی فلزات با لیزر co2
هرچند لیزر CO2 برای حکاکی مستقیم روی فلزات محدودیت دارد، اما با انتخاب فناوری مناسب یا به‌کارگیری روش‌های غیرمستقیم، می‌توان نتایج بسیار خوبی به‌دست آورد:
-
استفاده از لیزر فایبر (Fiber Laser)
لیزرهای فایبر با طول موج حدود ۱.۰۶ میکرومتر، انرژی لیزر را به‌خوبی به فلز منتقل می‌کنند و برای حکاکی مستقیم روی فلزات ایده‌آل هستند. این نوع دستگاه لیزر مانند فایبر مارکینگ دقت بالا، سرعت فوق‌العاده و قابلیت حکاکی روی انواع فلزات از جمله فولاد، آلومینیوم، طلا و نقره را دارد.
اگر حجم کاری شما در حکاکی فلز بالا باشد یا به حکاکی عمیق نیاز داشته باشید، دستگاه فایبر لیزر در درازمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود. براساس مطالعه‌ای از Wuhan Laser Institute (2020)، در خطوط تولیدی که بیش از 30 درصد سفارش‌ها مربوط به فلزات است، خرید دستگاه فایبر لیزر هزینه‌های عملیاتی را تا 15 درصد در یک بازه 2 ساله کاهش می‌دهد.
-
لیزر Nd:YAG
این نوع لیزر نیز برای حکاکی روی فلزات کاربرد دارد و در صنایع حساس مانند الکترونیک و پزشکی برای ایجاد حکاکی‌های دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
استفاده از مواد پوشش‌دهنده
در این روش، ابتدا سطح فلز با موادی مانند رنگ، لاک یا پوشش‌های پلیمری پوشانده می‌شود و سپس لیزر CO2 بر روی این پوشش‌ها حکاکی می‌کند. نتیجه نهایی یک طرح سطحی دقیق و تمیز بر روی فلز خواهد بود.
-
انتخاب توان مناسب
اگر دستگاه Co2 شما توان بالایی (مثلاً 130 تا 150 وات) داشته باشد، احتمال ایجاد رد حکاکی روی فلز بیشتر است. طبق بررسی‌های انجام‌شده در IEEE International Conference on Advanced Laser Technologies (2022)، بالابردن توان تا محدوده 150 وات می‌تواند خط و خش سطحی روی آلومینیوم ایجاد کند اما عمق حکاکی بسیار محدود خواهد بود.
-
تنظیم سرعت و فرکانس
یکی از کلیدی‌ترین نکات، کاهش سرعت حرکتی هد لیزر و انتخاب فرکانس مناسب پرتو است. در آزمایشی که در ایران (انجمن‌های تخصصی لیزر) انجام گرفت، کاهش 20 درصدی سرعت حک و تنظیم فرکانس در محدوده 5 تا 10 کیلوهرتز برای فولاد ضدزنگ نتایج بهتری در حکاکی سطحی ارائه داده است.
«طبق تجربه من، به‌عنوان کارشناس فنی لیزر با چند سال سابقه، چند بار روی استیل با دستگاه برش لیزر CO2 مدل 1390 (توان 40 وات) حکاکی انجام دادم و یک لایه زردرنگ روی سطح استیل شکل گرفت. اما توصیه می‌کنم این کار را انجام ندهید؛ چراکه به سورس یا همان تیوب لیزر دستگاه آسیب جدی وارد می‌کند.»
— مهندس شجاعی، متخصص فنی لیزر
مزایای استفاده از لیزر فایبر برای حکاکی فلزات
- دقت و ظرافت بالا: امکان حکاکی با جزییات بسیار ریز، مناسب برای لوگوها، بارکدها و مارکینگ صنعتی.
- سرعت حکاکی بالا: افزایش چشمگیر بهره‌وری و کاهش زمان تولید.
- کیفیت سطح عالی: حکاکی‌های صاف و بدون نقص که جلوه‌ای حرفه‌ای دارند.
- سازگاری با انواع فلزات: قابلیت کار روی طیف وسیعی از فلزات، از فولاد ضد زنگ تا فلزات گران‌بها.
چالش‌های حکاکی فلزات با لیزر co2
استفاده از دستگاه برش لیزر CO2 برای حکاکی فلزات غیرمستقیم، با چالش‌هایی همراه است:
- کیفیت نهایی سطح ممکن است به اندازه لیزرهای فایبر صاف و دقیق نباشد
- زمان انجام کار بیشتر است
- عمق حکاکی محدود است و برای پروژه‌های صنعتی عمیق مناسب نیست
- استفاده از مواد پوشش‌دهنده می‌تواند هزینه را افزایش دهد
کلام آخر
با وجود اینکه دستگاه لیزر Co2 یک ابزار قدرتمند برای حکاکی و برش غیر فلزات است، اما اگر هدفتان حکاکی باکیفیت و عمیق روی فلزات باشد، دستگاه حک لیزری فلزات گزینهٔ حرفه‌ای‌تری است. تفاوت در طول موج، جذب انرژی و ساختار پرتو لیزر باعث می‌شود که حکاکی فلزات با لیزر Co2 عمدتاً به صورت علامت‌گذاری سطحی و نه حکاکی عمیق انجام شود. بااین‌حال، استفاده از مواد پوششی خاص، تنظیم توان و سرعت حکاکی می‌تواند سطح عملکرد یک دستگاه Co2 را در حکاکی فلزات تا حدی بهبود ببخشد.
اگر به دنبال دستگاه‌های لیزری حرفه‌ای برای حکاکی روی فلزات هستید یا نیاز به مشاوره در خصوص انتخاب بهترین دستگاه حک لیزری فایبر یا Co2 برای کسب‌وکارتان دارید، حتماً به صفحه دستگاه‌های لیزری حکاکی روی فلزات سر بزنید و با کارشناسان ما در تماس باشید تا بهترین راهکار را برای نیازهای تخصصی‌تان پیدا کنید.