آشنایی با اصطلاحات جوشکاری؛ راهنمایی جامع برای موفقیت در صنعت جوشکاری

آشنایی با اصطلاحات جوشکاری | به زبان ساده جوشکاری به فرایندی پیچیده گفته می‌شود که در آن متریال‌های مختلف مثل فلزات، با اعمال گرما و فشار به یکدیگر متصل می‌شوند. درک اصطلاحات مرتبط با جوشکاری، کلمات، ارتباطات و عبارات مرتبط به صورت بسیار موثر بر کیفیت بهتر و کاهش عیوب جوشکاری تاثیر گذار است، از این جهت آشنایی با این اصطلاحات برای هر کسی که در این زمینه فعال است، مهم است.

در این مطلب از شرکت روتک، قصد داریم تا به بررسی موضوع اصطلاحات جوشکاری بپردازیم و شما را با پرتکرار‌ترین  و کاربردی‌ترین عبارات و اصطلاحات جوشکاری آشنا کنیم، تا افراد فعال در این زمینه از افراد مبتدی تا افراد حرفه‌ای و با تجربه بیشتر با این موضوعات آشنا شوند؛ بنابراین اگر دوست دارید تا بیشتر با این موضوع آشنا شوید؛ تا انتها همراه ما باشید.

بیشتر بدانید: انواع الکترودهای جوشکاری

تقسیم بندی اصطلاحات جوشکاری

در ابتدا به معرفی کوتاه درباره اصطلاحات جوشکاری و طبقه‌بندی این اصطلاحات می‌پردازیم:

روش‌های مختلف جوشکاری

جوشکاری قوس الکتریکی: شامل تولید قوس الکتریکی برای ذوب فلز پایه است.

جوشکاری گازی: از شعله‌ای استفاده می‌کند که از سوختن گاز سوخت با اکسیژن تولید می‌شود.

جوشکاری مقاومتی: از مقاومت الکتریکی برای تولید گرما استفاده می‌کند و مواد را با فشار به هم متصل می‌کند.

جوشکاری لیزری: از پرتو لیزر متمرکز برای ذوب فلز استفاده می‌کند.

موقعیت‌های جوشکاری

موقعیت صاف: جوشکاری روی سطح افقی با مهره جوش رو به بالا.

موقعیت افقی: جوشکاری روی سطح افقی با مهره جوش به طرفین.

موقعیت عمودی: جوشکاری روی سطح عمودی.

موقعیت بالای سر: جوشکاری روی سطحی بالای سر جوشکار.

فرایندهای جوشکاری

جوشکاری قوس فلزی محافظ (SMAW): همچنین به عنوان جوشکاری چوبی شناخته می‌شود، از یک الکترود پوشیده استفاده می‌کند.

جوشکاری قوس فلزی گاز (GMAW): از الکترود سیم پیوسته با گاز محافظ استفاده می‌کند.

جوشکاری قوس تنگستن گاز (GTAW): همچنین به عنوان جوشکاری TIG شناخته می‌شود، از یک الکترود تنگستن غیر قابل مصرف با گاز محافظ استفاده می‌کند.

جوش قوس زیردریایی (SAW): از الکترود مصرفی غوطه ور در شار استفاده می‌کند.

متریال مورد استفاده در جوشکاری

الکترود: یک میله فلزی مصرفی که در جوشکاری قوس الکتریکی برای تامین مواد جوش استفاده می‌شود.

شار: شار در واقع برای محافظت از جوش در برابر اکسیداسیون و آلودگی استفاده می‌شود.

گاز محافظ: گازی است که برای محافظت از جوش در برابر آلودگی‌های جو کاربرد دارد.

فلز پایه: فلزی که جوش داده می‌شود.

پارامترهای جوشکاری

جریان: مقدار جریان الکتریکی مورد استفاده در جوشکاری قوس الکتریکی.

ولتاژ: اختلاف پتانسیل الکتریکی مورد استفاده در جوشکاری قوس الکتریکی.

سرعت حرکت: سرعت حرکت الکترود یا مشعل در امتداد اتصال جوش.

سرعت تغذیه سیم: سرعتی که الکترود سیم به حوضچه جوش وارد می‌شود.

عیوب جوش

ترک: شکستگی در فلز جوش.

تخلخل: سوراخ یا حفره در فلز جوش.

Undercut: یک شیار ذوب شده در فلز پایه مجاور جوش.

نفوذ ناقص: جوشی که به طور کامل در محل اتصال نفوذ نمی‌کند.

انواع اتصالات جوش

مفصل لب به لب: مفصلی که در آن دو تکه فلز به هم متصل می‌شوند.

لپ Joint: مفصلی که در آن دو قطعه فلز روی هم قرار می‌گیرند.

T-Joint: مفصلی که در آن دو قطعه فلز با زاویه 90 درجه به هم متصل می‌شوند.

اتصال گوشه‌ای: اتصالی است که در آن دو قطعه فلز با زاویه 90 درجه به هم وصل شده و جوش در گوشه بیرونی قرار دارد.

اصطلاحات عمومی جوشکاری

اصطلاحات عمومی جوشکاری به مجموعه‌ای از کلمات و عبارات تخصصی اشاره دارد که در جوشکاری استفاده می‌شوند. این اصطلاحات به طور گسترده‌ای در صنعت جوشکاری و لحیم کاری کاربرد دارند. از مهم‌ترین اصطلاحات عمومی جوشکاری می‌توان به Reweld، Alloy، Visual Testing، Welding Test و … اشاره شد.

آزمایش‌های جوشکاری (Welding Tests)

به مجموعه‌ای از روش‌ها و آزمون‌ها اشاره دارد که برای بررسی کیفیت و استحکام جوشکاری استفاده می‌شوند. هدف از انجام تست جوش، اطمینان حاصل کردن از خواص و مشخصات مکانیکی و متالورژی جوشکاری است. این آزمون‌ها به جوشکاران و بازرسان کمک می‌کنند تا عیوب را شناسایی و جوشکاری را بهبود بخشند. تاثیر قطر و کیفیت پرتو لیزر بر عمق جوشکاری

تجهیزات ایمنی جوشکاری

استفاده از این تجهیزات ایمنی به طور کامل و صحیح، خطرات احتمالی ناشی از جوشکاری را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد و سلامت جوشکار را تضمین می‌کند. از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی می‌توان به دستکش‌های جوشکاری، کفش ایمنی، صداگیر و … اشاره کرد.

استانداردها جوشکاری

استانداردهای جوشکاری به مجموعه‌ای از مقررات، دستورالعمل‌ها و مشخصات فنی برای جوشکاری اشاره دارد که به مدیریت و هدایت فعالیت‌های جوشکاری کمک می‌کنند. این استانداردها توصیف کننده ملزومات فنی برای مواد، فرایندها، محصولات، سیستم‌ها و یا خدمات هستند و اطلاعات درباره تجهیزات، روش‌ها، روندها و تست‌های مورد نیاز به ما می‌دهند.

بازرسی جوشکاری

بازرسی جوشکاری به مجموعه‌ای از روش‌ها و آزمون‌ها اشاره دارد که برای بررسی کیفیت و استحکام جوشکاری استفاده می‌شوند. این بازرسی‌ها به سه دسته بازرسی پیش از جوشکاری، بازرسی حین جوشکاری و بازرسی پس از جوشکاری تقسیم بندی می‌شوند.

بیشتر بخوانید: پردرآمدترین شغل‌ های جوشکاری

جوشکاری قوس الکتریکی

در این روش جوشکاری، از قوس الکتریکی بین الکترود و قطعه کار برای تولید گرمای شدید برای ذوب فلز استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی انواع روش‌های جوشکاری قوس الکتریکی می‌پردازیم:

• جوشکاری قوس فلزی محافظ (SMAW)
• جوشکاری قوس فلزی گاز (GMAW) یا روش (TIG)
• جوشکاری قوس تنگستن گاز (GTAW)
• جوشکاری با هسته شار یا جوشکاری توپودری (FCAW)
• روش جوشکاری پلاسما یا (PAW) (جوشکاری پلاسما چیست)
• روش جوشکاری با گاز محافظ و الکترود فلزی (MIG/MAG)
• روش جوشکاری زیرپودری یا (SAW)
• روش جوشکاری قوسی دو کربنی یا (TCAW)
• روش جوشکاری قوس کربنی یا (CAW)

بیشتر بخوانید: جوشکاری قوس الکتریکی چیست

جوشکاری با اکسی گاز

جوشکاری اکسی گاز  (Oxy-Fuel Welding)

این یک فرایند جوشکاری حرارتی است که از شعله بسیار غلیظ برای ذوب و اتصال فلزات استفاده می‌کند. شعله با مخلوط کردن گاز سوختی (مانند استیلن، پروپان یا هیدروژن) با اکسیژن تحت‌فشار ایجاد می‌شود.

گرمای تولید شده توسط شعله سوخت اکسی در نهایت فلز را ذوب کرده و به آن اجازه می‌دهد با هم جریان یابد و یک پیوند قوی تشکیل دهند. انواع این روش جوشکاری عبارت‌اند از:

• جوشکاری اکسیژن هیدروژن (Oxy-hydrogen welding)
• جوشکاری با گاز پروپان (Propane welding)
• جوشکاری با گاز و فشار(Pressure gas welding)
• جوشکاری هوا استیلن (Oxy-acetylene welding)

بیشتر بدانید: جوشکاری CO2 چیست

اصطلاحات جوشکاری با پرتو

فرایندهای جوشکاری با چگالی با انرژی بالا هستند که مزایای متعددی نسبت به روش‌های سنتی دارند:

• جوشکاری الکترون بیم (EBW)
• جوشکاری با پرتو لیزری (Laser Beam Welding)

بیشتر بدانید: چک لیست دستگاه‌ جوش لیزر

اصطلاحات جوشکاری با فراصوتی (UW)

جوشکاری فراصوتی (UW)

در این روش با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا و اتصال التراسونیک، امواج به قطعات فلزی منتقل و اتصال ایجاد می‌کند.

بیشتر بدانید: جوشکاری پالسی چیست

اصطلاحات جوشکاری اصطکاکی

جوشکاری اصطکاکی (FW)

جوشکاری اصطکاکی در واقع به نوعی روش جوشکاری گفته می‌شود که قطعات و فلزات بر اساس فشار و اصطکاک میان همدیگر قرار گرفته و به همراه گرمای تولیدی به یکدیگر اتصال پیدا می‌کنند.

• جوشکاری اصطکاکی اغتشاشی (FSW)
• جوشکاری اصطکاکی دورانی

اصطلاحات جوشکاری مقاومتی

جوشکاری مقاومتی (RW)

در این روش با تولید گرمای حاصل از جریان الکتریکی بین قطعات فلزی، اتصال صورت می‌گیرد.

• جوشکاری زائده‌ای (Stud Welds)
• جوشکاری مقاومتی درز جوش (RSEW)
• جوشکاری مقاومتی زائده‌ای (RPW)
• جوشکاری مقاومتی نقطه‌ای (Resistance spot welding)
• جوشکاری نقطه‌ای (Seam Welding)
• جوشکاری نقطه‌ای (Spot Welding)

بیشتر بخوانید: نکات ایمنی جوش لیزری

سایر فرایندهای جوشکاری

• جوشکاری جناقی (V_Groove)
• جوش شیاری (Groove Welds)
• جوش شیاری لبه اریب (Scarf)
• جوش شیاری لبه گونیا (Square Groove)
• جوش شیاری نیم لاله‌ای (J Groove)
• جوش دکمه‌ای (Plug or Slot Welds)
• جوش لاله‌ای (U Groove)
• جوشکاری نقطه‌ای (Projection Welding)

بیشتر بدانید: دستگاه جوش لیزری چیست

جوش‌های نقطه‌ای

• جوش نواری (Seam Weld)
• جوشکاری T شکل (T-Joint Welding)
• جوشکاری آبشاری (Cased Sequence)
• جوشکاری آپست (Upset welding)
• جوشکاری اتمی هیدروژن (Atomic hydrogen welding)
• جوشکاری اتوماتیک (Automatic welding)
• جوشکاری انفجاری (Explosive welding)
• جوشکاری با اکسیژن استیلن (Oxyacetylene welding)
• جوش لاله‌ای (U Groove)
• جوشکاری نقطه‌ای (Projection Welding)
• جوش‌های نواری (Seam Welds)
• جوشکاری بدون الکترود (Electrodeless welding)
• جوشکاری برق (Electric welding)
• جوشکاری بست (Stud welding)
• جوش شیاری لبه اریب (Scarf)
• جوش شیاری لبه گونیا (Square Groove)
• جوش شیاری نیم لاله‌ای (J Groove)
• جوش کام یا دکمه‌ای (Plug or Slot Welds)
• جوشکاری T شکل (T-Joint Welding)
• جوشکاری پرتو الکترونی پالس (Pulsed electron beam welding)
• جوشکاری پوششی (Overlay Welding)
• جوشکاری پین (Pin welding)
• جوشکاری چسبی (Adhesive bonding)
• جوشکاری خودکار (Automatic Welding)
• جوشکاری دستی (Manual Welding)
• جوشکاری ذوبی (Fusion Welding)
• جوشکاری رباتیک (Robotic Welding)
• جوشکاری رویه (Surfacing Welding)
• جوشکاری پرتو الکترونی پالس (Pulsed electron beam welding)
• جوشکاری پوششی (Overlay Welding)
• جوشکاری پین (Pin welding):
• جوشکاری ترمیت (Thermite Welding)
• جوشکاری چسبی (Adhesive bonding)
• جوشکاری حفاظتی (Overlay welding)
• جوشکاری زیر آب (Underwater welding)

بیشتر بدانید: دستگاه جوش لیزری چیست

اصطلاحات جوشکاری بر اساس موقعیت جوش

• جوشکاری افقی (Horizontal Welding)
• جوشکاری تخت (Flat Welding)
• جوشکاری سربالا (Overhead Welding)
• جوشکاری زیر آب (Underwater welding)
• جوشکاری سرباره الکتریکی (ESW)
• جوشکاری سرد (Cold Welding)
• جوشکاری سوراخ کلیدی (Keyhole Welding)
• جوشکاری فورج (Forge welding)
• جوشکاری گوشه‌ای (Corner Welding)
• جوشکاری ناودانی (Channel welding)
• جوشکاری ناودانی (Lap Welding)
• جوشکاری شیاری لبه گرد با زاویه باز (Flare Bevel Groove)
• جوشکاری غیر ذوبی (Solid-State Welding)
• جوشکاری فلزات غیر همجنس (Dissimilar Metal Welding)
• جوشکاری نفوذی (Penetration Welding)

مطالعه کنید: دستگاه جوش بدون الکترود چیست

اصطلاحات عمومی جوشکاری

• آلیاژ (Alloy)
• آمپر (Ampere)
• اتصال گوشه‌ای (Corner Joint)
• اتصال لب به لب (Edge Joint)
• اتصالات جوشی (Welded Joint)
• ارتفاع و عمق نفوذ جوش (Root Reinforcement)
• استحکام تسلیم (Yield Strength)
• انتقال فلز (Metal Transfer)
• اندازه جوش (Weld Size)
• انرژی جوشکاری (Welding Energy)
• آنیلینگ (Annealing)
• ایجاد قوس (Arc Starting)
• بازده جوشکاری (Welding efficiency)
• پایان کار(Arc stopping)
• پخ (Bevel)
• پرداخت (Burnishing)
• پس گرمایش (Postheat)
• پشت بند (Back Or Backing welds):
• پلیسه برداری (Chipping)
• پنجه جوش (TOE)
• پهنای برش (Kerfs)
• پیش گرمایش (Preheat)
• پیشروی (Progression)
• ترمیم جوشکاری (Build-up)
• تنگستن حبس شده (Tungsten Inclusion)
• تورق (Lamination)
• جوش (Weld)
• جوش پذیری (Weldability)
• جوش سر به سر(Butt Joint)
• جوش لب به لب (Edge Welds)
• جوش شیاری (Bevel Groove)
• جوشکار (Welder)
• چگالی جریان (Current Density)
• حرارت ورودی (Heat Input)
• حوضچه مذاب (Molten Pool)
• درز جوش (Weld Seam)
• دمای لحیم کاری (Brazing temperature)
• دود جوشکاری (Fume Plume)
• روکش (Electrode Coating)
• ریپل جوش (Weld Ripple)
• ریشه اتصال (Joint root)
• ریشه جوش (Weld Root)
• زاویه جوش (Weld Angle)
• زغال کاری (Carburizing)
• سرباره (Slag)
• سرعت جوشکاری (Welding Speed)
• روکش جوش (Weld Cap)
• روکش کاری (Cladding)
• سطح جوش (Weld Face)
• سیکل جوشکاری (Welding Cycle)
• سیم جوش(Welding Wire)
• طول قوس (Arc Length)
• عمق ذوب (Depth of Fusion)
• فشار گاز (Gas Pressure)
• فلاکس (Flux)
• سطح ذوب (Fusion Face)
• ضریب نفوذ (Penetration Ratio)
• فلز پرکننده (Filler metal)
• فلز جوش (Weld Metal)
• قطبیت (Polarity)
• قطر الکترود (Electrode Diameter)
• قطعات کار (Workpieces)
• قوس الکتریکی (Electric Arc)
• کشش (Drag)
• گاز محافظ (Inert Gas)
• گرده اضافی (Weld Reinforcement)
• گردونه جوش (Weld Bead Profile)
• گرمایش اولیه (Preheating)
• لایه جوش (Weld Layer)
• لحیم کاری (Soldering)
• لحیم کاری با شعله (Torch Brazing)
• محافظت قوس و فلز جوش (Shielding)
• مدول الاستیسیته یا ضریب ارتجاعی (Modulus of Elasticity)
• مرز جوش (Weld Interface)
• مشخصات جوش (Weld Specification)
• منطقه متاثر از حرارت (HAZ)
• موج جوش (Weld Bead)
• نورد (Rolling)
• ولتاژ قوس (Arc Voltage)

مطالعه بیشتر: دستگاه جوش تفنگی چیست

اصطلاحات عیوب جوشکاری

• انحراف قوس (Arc Blow)
• برآمدگی (Weld bead reinforcement)
• پاشش فلز (Spatter)
• تاب برداشتن (Distortion)
• تحدب (Convexity)
• تخلخل (Porosity)
• ترک (Crack) و انواع آن مثل ترک خطی، بین دانه‌ای، حفره و … .
• چسبندگی ناقص (Incomplete Fusion)
• حفره (Porosity)
• خوردگی (Corrosion) و انواع آن
• دندانه دندانه شدن (Notching)
• ذوب ناقص (Incomplete Fusion)
• رنگ نامناسب (Discoloration)
• سخت شدن زیاد (Excessive hardness)
• سر رفتن جوش روی فلز پایه (Overlap)
• سرباره (Slag)
• سرباره انباشته شده (Slag inclusion)
• سرباره حبس شده (Slag Inclusion)
• سوختگی فلز (Burn-through)
• سوختگی و یا بریدگی کنار جوش (Undercut)
• شکنندگی (Brittleness)
• عدم انطباق ابعادی (Dimensional mismatch)
• عدم پرشدگی شیار (Underfill)
• عیوب جوش (Weld Defects)
• کرم خوردگی (Wormhole porosity)
• لکه قوس (Arc Strike)
• نفوذ ناقص (Incomplete Joint Penetration)
• نقص هندسی (Geometrical imperfections)

بیشتر بدانید: دستگاه جوش لیزری آهن چیست

تجهیزات ایمنی جوشکاری

• دستکش جوشکاری
• شیشه محافظ
• کلاه ایمنی
• ماسک مناسب جوشکاری
• الکترود مفتولی فلزی یا غیرفلزی است
• انبر
• تورچ جوشکاری
• دستگاه جوش
• سیستم خنک کننده
• کابل
• گاز محافظ
• گرده جوش
• منبع تغذیه جوشکاری

بیشتر بدانید: دستگاه جوش آرگون چیست

استانداردهای جوشکاری

• استاندارد API
• استاندارد
• استاندارد AWS
• استاندارد ISO(سازمان بین المللی استانداردسازی (ISO) تدوین شده است)

بیشتر بدانید: دستگاه جوش لیزری صنعتی چیست

بازرسی جوشکاری

• آزمایش التراسونیک (Ultrasonic UT)
• آزمایش خمش (Bend Testing)
• آزمایش ذرات مغناطیسی (MT)
• آزمایش رادیوگرافی (Radiography)
• آزمایش ضربه (Impact Testing)
• آزمایش کششی (Tensile Testing)
• آزمایش مایعات نافذ (PT)
• آزمایش غیر مخرب (NDT)
• آزمایش مخرب (Destructive Testing)
• بازرسی جوش (Weld Inspection)
• بازرسی چشمی (Visual Inspection)
• کنترل کیفیت جوش (Weld Quality Control)

مطالعه بیشتر: مقایسه دستگاه جوش لیزری و دستگاه جوش CO2

معرفی دستگاه جوش لیزری فایبر

دستگاه جوش لیزری فایبر برای اتصال دو قطعه فلزی یا آلیاژهای مختلف به کار می‌رود. این دستگاه لیزر در صنایع مختلف مثل ساخت تجهیزات پزشکی، هوافضا، صنایع‌ دستی، لوازم‌خانگی، ابزارآلات، چرخ‌ دنده‌ها، کشتی‌سازی و … کاربرد دارد و قابلیت اتصال، تمیزکنندگی و برش فلزات مختلف را نیز دارد.

سورس فایبر مانند دستگاه برش لیزری  MAX، پرتوی با جوش پرشتاب، با کیفیت، عمیق و سرعت بالا تولید می‌کند که در عملیات اتصال قطعات فلزی متمرکز می‌شود. عوامل تاثیرگذار در کیفیت جوشکاری لیزری را در این مقاله مطالعه کنید.

این دستگاه قابلیت اتصال متریال‌های مختلفی از جمله آهن، استیل، آلومینیوم، برنج، چدن، نیکل، تیتانیوم، کروم و … را دارد. با استفاده از دستگاه جوش لیزری فایبر، می‌توان انواع روش‌های جوش لیزری مثل جوش خطی، جوش موازی، جوش مثلثی، جوش نقطه‌ای، جوش دورانی و جوش بخیه و … را انجام داد.

بیشتر بدانید: مقایسه دستگاه جوش لیزری و دستگاه جوش CO2

جمع بندی موضوع آشنایی با اصطلاحات جوشکاری

اصطلاحات جوشکاری شامل عبارات و اصطلاحات مختلفی است که در زمینه جوشکاری استفاده می‌شوند. این اصطلاحات و عبارات معمولا در محیط‌های صنعتی و تولیدی که جوشکاری انجام می‌شود، استفاده می‌شوند و برای توضیح و تبیین فرایندهای مختلف جوشکاری استفاده می‌شوند.

در این مطلب از شرکت روتک، به بررسی موضوع  آشنایی با اصطلاحات جوشکاری پرداختیم.

شما می‌توانید با دریافت مشاوره از کارشناسان مجرب ما، مناسب‌ترین دستگاه جوشکاری را تهیه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خرید و آشنایی با دستگاه‌های مختلف به سایت روتک سر بزنید یا با ما تماس حاصل کنید.

بیشتر بدانید: چه متریالی را میتوان با دستگاه جوش لیزر جوش داد؟