سنگ فیروزه

سنگ فیروزه یک کانی مات است. این سنگ از آبی تا سبز در طیف رنگهای متفاوتی می توان یافت. مثلا رنگ‌های سبز، آبی و سبز آبی از این سنگ بسیار فراوان است.
کارشناسان متخصص در این زمینه می گویند فیروزه فسفات هیدراته مس و آلومینیوم است. فیروزه یک سنگ ظریف و کمیاب است. به دلیل رنگ منحصر به فردی که دارد در تمام سالیان اخیر به عنوان سنگ قیمتی و زینتی مورد توجه همگان قرار گرفته است.

فیروزه رگه‌های ظریف یا بافت‌های خالدار به رنگ کرم یا قهوه‌ای است.

سنگ فیروزه به رنگ آبی عمیق و متوسط یکی از با ارزش‌ترین سنگ‌های موجود است. این فیروزه گاهی به عنوان آبی آسمانی در بازار و تجارت شناخته می‌شود. منبع قدیمی و سنتی این سنگ در شهر نیشابور ایران است، به همین دلیل آن را با عنوان “آبی ایرانی” معرفی می کنند.

تاریخچه سنگ فیروزه و کاربرد آن

نام سنگ فیروزه از کلمه فرانسوی pierre turquoise به معنی “سنگ ترک” گرفته شده است.
مسیرهایی که سنگ فیروزه از معادن آسیای مرکزی به اروپا می آورد از ترکیه می‌گذشت و تجار اروپایی نیز فیروزه را از بازارهای ترکیه خریداری می‌کردند. دلیل نامگذاری سنگ فیروزه به نام “سنگ ترک” همین است.

هزاران سال است که در تمام فرهنگ‌ها سنگ فیروزه را نماد خرد، اشراف و قدرت جاودانگی می‌دانند.

مصریان باستان، ایرانی‌ها، چینی‌ها، قسمتی از امریکای جنوبی و بومیان امریکای شمالی، فیروزه را برای قدرت، شانس و محافظت استفاده می‌کنند.

مصریان در سال 3200 قبل از میلاد، سنگ فیروزه را استخراج می‌کردند.

مهره‌های سنگ فیروزه ای با قدمت 5000 سال قبل از میلاد مسیح در عراق پیدا شده است.

آزتک‌ها جمجمه های افسانه‌ای با تزئین سنگ فیروزه برای خدایان خود می‌ساختند. آخرین فرمانروای آزتک‌ها نیز نقاب، سپر و مجسمه‌های قدرت موکتزوما با سنگ فیروزه داشت.

بومیان امریکا حدود هزار سال فیروزه را استخراج می‌کردند و در انواع پوشش‌های خود استفاده می‌کردند. آنها سنگ فیروزه را برای محافظت از محل دفن مرده‌های استفاده می‌کردند.

جواهرات با سنگ فیروزه‌ی امریکایی‌ها، از آرژانتین تا نیومکزیکو پیدا شد. کشیش‌های هندی این جواهرات را در مراسم “روح بزرگ آسمان” می‌پوشیدند.

بسیاری از مردم در نقاط مختلف جهان، سنگ فیروزه را سنگ جهانی می‌دانستند، آنها معتقد بودند با پوشیدن فیروزه، ذهنشان به کیهان متصل می‌شود. با این ذهنیت بود که در پیشگویی‌ها سنگ فیروزه را می‌پوشیدند.

هندی های ماقبل تاریخ، فیروزه را در مراسم ها می پوشیدند. از نظر آنها فیروزه به معنای زنده بودن خدای آسمان ها روی زمین است.

انواع فیروزه‌های جهان

• نهر خشک فیروزه ای
• تپه طلایی فیروزه ای
• فیروزه قله ایتاکا
• کینگمن فیروزه
• کینگز ماناسا فیروزه
• فیروزه شماره هشت
• فیروزه کوه سرخ
• رویستون فیروزه
• فیروزه طلایی سونوران
• معادن سنگ فیروزه در کشورهای امریکایی

معادن استخراج سنگ فیروزه خالص

رویستون یک منطقه در نوادا است که از سه معدن تشکیل شده است: Bunker Hill، Oscar Wehrend و Royal Blue. در ضمن معدن Royal Blue بزرگترین معدن سنگ فیروزه است.

در ذیل چند معدن معروف و بزرگ سنگ فیروزه را معرفی می‌کنیم.

معدن سنگ فیروزه رویستون

فیروزه رویستون در رنگ‌های زیبایی یافت می‌شود، از سبز جنگلی تیره تا متوسط‌تر و همچنین آبی روشن استخراج می‌شود. با برداشت‌های زیادی که از معدن رویستون در سالهای اخیر داشتند، هنوز هم مقدار کمی فیروزه با کیفیت بالا تولید می‌کند.

معدن سنگ فیروزه کوه طوفانی

معدن فیروزه کوه طوفانی در منطقه الکو، شمال شرقی نوادا است. این معدن فیروزه‌های سخت و آبی تیره تولید می‌کند ولی این معدن در حال حاضر فعال نیست.

معدن سنگ فیروزه کوه هند

کوه هند یک معدن مهم و هم دوره با دیگر معادن است. این معدن در منطقه‌ی لندر نوادا است.

معدن سنگ فیروزه Pilot

این معدن، یکی دیگر از معادن مهم این ایالت در منطقه اسمرالدا است. رنگ فیروزه Pilot Mountain از آبی تا سبز با رگه‌های قهوه‌ای تیره، سیاه یا قرمز متغیر است.

به دلیل رنگ‌های آبی و سبز عمیق و خاصی که سنگ‌های این معدن دارد، مورد پسند بسیاری از مردم قرار گرفته است.

معدن سنگ فیروزه چشم پرنده

این معدن در شمال غربی آریزونا در نزدیکی معدن کینگمن، منطقه معدنی پارک معدنی قرار دارد. دلیل نامگذاری این معدن به “چشم پرنده” استخراج سنگ‌هایی بود که از دایره‌های آبی روشن را با رگه های آبی تیره، شبیه به چشم پرنده است. این معدن نیز در دهه 1980 بسته شد.

معدن سنگ فیروزه سریلوس

بین سانتافه و آلبوکرکی قرار دارد. معدن سریلوس یکی از معروف‌ترین مناطق معدنی ماقبل تاریخ در جنوب غربی آمریکا است.

معدن سریلوس تنها معدن فیرزه‌ای است که در پایه یک کوه آتشفشان تشکیل شده است. به همین دلیل 75 رنگ در این سنگ‌ها وجود دارد. از قهوه‌ای مایل به زرد، سبز خاکی پر رنگ، سبز آبی تا رنگ‌های روشن دیگر.

بیش از دویست سایت حفاری برای معدن سریلوس وجود دارد. بزرگترین و معروف‌ترین آنها معادن بلبل، کاستیلیان و تیفانی است.

معدن سنگ فیروزه کوه قرمز

معدن کوه قرمز در شهرستان لندر، نوادا واقع شده است. این معدن در یک زمان مقدار زیادی فیروزه مرغوب تولید می‌کند. فیروزه کوه قرمز رگه‌های پیچیده و اغلب به رنگ قرمز شبیه به تار عنکبوت دارد.

سنگ فیروزه چه کاربردی دارد؟

قرن ها بود فیروزه را نماد قدرت و محافظت از سواران در برابر آسیب ناشی از سقوط می‌شناختند.

این ذهنیت را اولین بار سربازان ترک ایجاد کردند. آنها سنگ فیروزه را به عنوان طلسم روی تله های خود استفاده کردند. بعد از مدتها برای محافظت از سقوط مورد استفاده قرار گرفت.

مورخان می گویند، در گذشته فیروزه را دارای خاصیت تضمین احترام دوستانه می دانستند.

در خاورمیانه، انگشتر فیروزه، به عنوان محافظ در برابر تمام چیزهای بد استفاده می شد. ضرب المثلی می گوید: «بخشیدن توسط یک دست محافظت شده، خوشبختی است و شانس و ثروت می آورد». آنها معتقد بودند وقتی فکر آشفته می شود، فیروزه دید روشن را به ذهن بازمیگرداند و در نتیجه‌ی آن، شانس خوب به انسان بازمی‌گردد.

مراقبت از سنگ فیروزه جواهرات

سنگ فیروزه سختی و دوام ایده‌آلی برای استفاده در زیورآلات ندارد. هرچند استفاده از این سنگ زیبا در حلقه‌ها، دستبندها و سگک‌های کمربند بسیار استفاده می‌شود. اما این موارد آنها را در معرض خطر ساییدگی و ضربه قرار می‌دهند.

• از پوشیدن زیورآلات سنگ فیروزه، در مواقعی که آنها را در معرض خطر قرار می دهد خودداری کنید.
• آن را در جایی نگهداری کنید که توسط سایر جواهرات شما خراشیده نشود.
• طراحی زیورآلات باید هوشمند باشد و فیروزه با یک قاب با دوام تولید کرد، تا کناره‌ها و روی آن در برابر ساش و ضربه نباشد.
• مثلا در انگشترها قسمت رویی رکاب به اندازه کافی بلند باشد تا از آن محافظت کند.
• زیورآلات فیروزه باید با دقت و احترام پوشیده شوند.
• فیروزه توانایی جذب مایعات را دارد. مثلا تعریق و چربی بدن، محصولات پاک کننده یا هر مایع دیگری می توانند به فیروزه آسیب بزنند و باعث تغییر رنگ آن شوند.

سنگ فیروزه طبیعی را چطور تمیز کنیم؟

در صورت تماس سنگ فیروزه با مواد آرایشی یا دیگر مواد آسیب رسان به ترتیب زیر می‌توانید فیروزه را تمیز کنید:

1. فیروزه را باید با پارچه نرمی که با محلول صابون بسیار ملایم مرطوب شده است، شستشو دهید.
2. سنگ فیروزه را با پارچه نرمی که با آب معمولی مرطوب شده است، تمیز کنید.
3. پس از خشک شدن فیروزه، آن را در جعبه جواهرات به دور از نور شدید یا گرما نگهداری کنید.

سنگ فیروزه چه خاصیتی دارد؟

سنگ فیروزه خودشناسی را بهبود می‌بخشد و در حل خلاقانه مسائل تاثیر بسزایی دارد. نماد دوستی و صمیمیت است، عشق رمانتیک را تحریک می‌کند.

سنگ فیروزه برای بدن انسان نیز خواص مهمی دارد که در ذیل ذکر میکنیم:

• به جذب مواد مغذی در بدن کمک می‌کند.
• سیستم ایمنی بدن انسان را تقویت می کند
• بافت سازی را در بدن تحریک کرده و موجب التیام و آرامش بدن انسان می شود.
• سنگ فیروزه را شفابخش چشم می دانند.
• فیروزه به جذب مواد مغذی کمک می کند، سیستم ایمنی را تقویت می کند، بازسازی بافت را تحریک می کند و کل بدن را التیام می بخشد.

سنگ فیروزه و کاربرد آن در زیورآلات

کاربرد مهم سنگ فیروزه در ساخت زیورآلات و لوازم زینتی است. استفاده از سنگ فیروزه آنقدر محبوب است که زبان انگلیسی از کلمه “turquoise” به عنوان نام “رنگ آبی کمی مایل به سبز” استفاده می‌کنند. سنگ فیروزه به رنگ آبی مایل به سبز، با کیفیت بالا بسیار معمول است.

در غرب، اغلب به سبک بومی‌های آمریکا، در حلقه‌های نقره، دستبندها، یا به صورت مهره‌های تراشیده شده در گردنبندهای درشت استفاده می‌شود.

سنگ فیروزه به دلیل ارزشمند بودن و طرفداران بسیاری که دارد، در اغلب زیورآلات و اکسسوری ها استفاده می‌شود.

انگشتر، گردنبند، دستبند، گل سر، گل سینه، سگک کمربند، فندک، ساسبند، بج کت، دکمه سرآستین، جاسوئیچی و … از جمله اکسسوری‌ها و زیورآلاتی هستند که میتوان با سنگ فیروزه آنها را تزئین کرد.

حکاکی روی سنگ فیروزه

بسیاری از افراد به زیورآلات و سنگ‌هایی که روی آن حکاکی شده باشد علاقه بسیاری دارند. حکاکی حروف یا متن، نقش و نگار، اشکال و طرح‌های دلخواه حکاکی از جمله این موارد است.

روی سنگ فیروزه با ابزارهای دستی و یا ابزارهای صنعتی انجام می‌شود.

ابزار دستی حکاکی روی سنگ، تیشه و قلم‌های مخصوص است. به دلیل آسیبی که زمان حکاکی به سنگ می‌رسید روش حکاکی دستی کمتر استفاده می‌شود.

به دلیل ظرافت بیشتری که در حکاکی نیاز بود، این امر با استفاده از دستگاه‌های لیزر CO2 انجام می شود.

دستگاه لیزر دقت، سرعت و ظرافت بیشتری در انجام حکاکی دارد.

دستگاه حکاکی لیزر خانگی و دستگاه لیزر 90×130 نمونه‌ای این دستگاه ها هستند.