در این آموزش به پاور دستگاه برش لیزری می‌پردازیم و کلیات، تفاوت‌ها و پاسخ برخی سوالات رایج درباره آن‌ها را خدمت شما ارائه می‌کنیم.
پاور دستگاه برش لیزری چیست؟
به طور کلی پاور لیزر یک پاور High Voltage است که معروف به HV Power هستند و از لحاظ کنترلی در سیستم الکترونیک، قدرت و سیستم‌های سوئیچینگ قرار می‌گیرند. از لحاظ کنترلی در مدار باک بوست و کِسکِید قرار می‌گیرند. به شکلی که با یک سیستم سوئیچینگ ولتاژ را DC می‌کنیم، سوئیچ می‌کنیم و با استفاده از ترانس‌ها ولتاژ را بالا می‌بریم. هسته‌ها به شکل کَسکِید ولتاژ را بالا می‌برند و روی دومی سری می‌شوند. اگر تعداد بیشتر باشد، کَسکِید طولانی‌تر می‌شود. به طور کلی از دو مدل پاورها در ایران استفاده می‌شود که پاورهای رِسی و هاینز هستند.
شرکت تولیدکننده پاور دستگاه برش لیزری چیست؟
شرکت رسی تولیدکننده پاور دستگاه لیزری نیست و همیشه به شکل OEM کارکرده و الان با بررسی‌ها و بازدیدهایی که داشتیم تنها بر روی سری P کار می‌کنند. سری DY به شکل OEM در بیرون انجام می‌شود. برای همین بیشتر پاورها از نظر ظاهری شبیه به این پاورها هستند؛ ولی از نظر باطنی مثل هم و قابل اطمینان نیستند. در مورد پاورهای اصل می‌توانید با تیم روتک مشاوره انجام دهید تا پاورهای اصل را به شما معرفی کنند. حتی برای بررسی اصالت پاور دستگاه برش لیزری که می‌خواهید خرید کنید نیز اطلاعات فنی زیادی وجود دارند. رسی بیشترین پاور را در ایران دارد که در دو مدل P و DY هستند که مدل DY در سه مدل ۱۰، ۱۳ و ۲۰ هستند. بیشترین مدل موجود ۱۰ است چرا که بیشترین تیوب لیزرهایی که در ایران داریم در رنج ۱۰۰ تا ۱۲۰ وات هستند که توان مصرفی آن‌ها حدود ۳۰ کیلوولت در ۲۰ تا ۲۸ میلی‌آمپر هستند که این پاور می‌تواند توان موردنیاز تیوب‌ها را تأمین کند. این پاورها به‌گونه‌ای برای تیوبهای رسی طراحی‌شده‌اند. این تیوب‌ها به قطر ۸۰ تا ۸۲ سانتی‌متر و تقریبا به طول ۱۴۵ سانتی‌متر هستند که ولتاژ در دو سر این تیوب اعمال می‌شود و یونیزه‌شدن گاز، ایجاد فرایند الکترون‌ها و لایه‌های انرژی را انجام می‌دهد. خیلی وقت‌ها پرسیده می‌شود که با تیوب EFR می‌توان پاور رسی استفاده کرد یا خیر و یا حتی مورد برعکس آن. این سوالات پاسخ خیلی جامعی ندارند. طبیعتا برای پاورهای EFR یک عدد پاور با مشخصات خود سیستم از نظر ولتاژ، توان و جریان طراحی‌شده است؛ ولی به این معنی نیست که شما نمی‌توانید پاور رسی را استفاده کنید. اصول کار این مورد را حکم می‌کند که همه‌چیز را متناسب در نظر بگیرید. خیلی وقت‌ها بر روی دستگاه‌های نو یا در حال سرویس می‌بینیم که تیوب ۱۰۰ وات را که پیک توانش ۱۲۰ وات است با پاور DY20 که میانگین توان آن ۱۰۰ و پیک ۱۵۰ وات است با هم بسته شده است. این اتفاق باعث می‌شود که ولتاژ به جریان مناسب برای تیوب ۱۶۵ سانتی‌متری ۱۳۰ وات، روی تیوب ۱۴۵ سانتی‌متری ۱۰۰ وات اعمال شود. دستگاه برش‌های خوبی انجام می‌دهد؛ ولی از طرفی طول عمر زیادی را از دست می‌دهید بابت این مورد که ولتاژ و جریان زیادی را به تیوب اعمال می‌کنید. مثل خودرویی که دائم در سرعت بالا حرکت کند. کیفیت رانندگی جذاب است و سرعت بالا است؛ ولی طول عمر خودرو به دلیل اصطحلاک دستگاه کمتر می‌شود. متاسفانه در این موارد وقتی به روتک مراجعه می‌کنند همیشه تذکر می‌دهیم که این پاور برای این کار نیست در صورتی که خود فرد بخواهد، اصلاح انجام می‌شود و در غیر این صورت قید می‌کنیم که این سیستم متناسب نیست و در بعضی مواقع با کالیبره کردن می‌توانیم کارهایی را انجام دهیم؛ ولی همیشه قانون حکم می‌کند که کار درست تعویض پاور است. پاور DY10 برای تیوب ۸۰ وات طراحی‌شده است و جثه کوچکی دارد. مثل بقیه پاورها یک سیم گرایند و یک سیم High Voltage دارد که این سیم برای اینکه از هرگونه اتصال، بریدگی، چسب زدگی خودداری شود همیشه سوکت دارند. این سوکت‌ها باید کیفیت بالایی داشته باشند تا ذوب نشوند و گرد و خاک و آب وارد آن نشود. از کنار می‌توانید ترانس‌های High Voltage را ببینید. در ظاهر پاور کوچکی است و سیستم کنترلی آن با سیم‌هایی است که وجود دارد. سیستم ورودی برق به شکل AC و AC و ارث قرار گرفته است. سوال‌شده‌است که در هنگام نصب فاز و نول را کجا ببندیم. در پاور دستگاه برش لیزری چون سیستم اولیه ولتاژ را DC می‌کند تاثیر در جهت فاز و نول ندارد؛ ولی در بعضی از پاورهای تغذیه حتما دقت کنید که فاز و نول را سر جای خود ببندید. یک کلید تست داریم که در صورت بروز مشکل حتما دقت کنید که سوکت را خارج کنید؛ چون در موقع اتصال به بورد اصلی دکمه تست کار نمی‌کند. سوکت خارج شود و با کلید تست می‌توانید وضعیت پاور و تیوب را تست کنید. توصیه می‌شود این کار توسط اپراتور انجام نشود و حتما به کارشناس مراجعه کنید.
انواع پاور دستگاه برش لیزری چیست؟
دو نشانگر دیگر نیز وجود دارد که WP و TL که سیستم حفاظتی Water Pressure و کامند کنترلی Low را فعال می‌کند که معمولا در سیستم‌ها از TL استفاده می‌شود. این پاور هم می‌تواند با کامند کنترل Low کارکند و هم با کامند کنترل High کارکند که بیشتر درمودر آن توضیح خواهیم داد. این پاور ۲۸ تا ۳۰ کیلوولت ولتاژ تأمین می‌کند با جریانی بین ۲۰ تا ۲۵.
پاور بعدی که بیشترین مصرف را در ایران دارد پاور DY13 است که مشابه قبلی ولی کمی بزرگ‌تر است. طبیعتا هسته ترانس‌ها بزرگ‌تر است و سیستم کنترلی شبیه پاور قبلی است. نکته‌ای که لازم به ذکر است عدم اکتفا به ظاهر و قطع سوکت پاور و تعویض پاور است. ممکن است قبل از اطلاع شما بابت تفاوت سوکت‌ها، باعث آسیب و یا در صورت تنظیم نبودن دستگاه برش لیزری، باعث تابش پرتو لیزر به شکل دائم به محلی بشود که باعث سوختگی افراد، شکستگی لنز و آتش‌سوزی شده است. حتما با کارشناس هماهنگ کنید و فردی این کار را انجام دهد که اطلاعات لازم را دارا است. سیم‌های این پاور نیز مانند قبلی است که باید بر اساس مسیر پرتاب الکترون باید متصل شوند و برعکس کردن دو سیم بر روی تیوب باعث شود که به بدنه جرقه بزند یا اصلا کار نکند. پاور بعدی DY20 است که بزرگ‌ترین پاور است. یک قسمت فرورفته در زیر آن قرار دارد که محل قرارگیری سیستم‌های سوئیچینگ پشت دستگاه هستند که از این بدنه به‌عنوان هیت‌سینک و خنک‌کننده استفاده می‌کنند. این پاور هم مشابه پاورهای قبلی است با این تفاوت که سه هسته ترانس دارد و سیستم کسکید قوی‌تری دارد و طبیعتا تیوب لیزر ۱۳۰ طول ۱۶۵ سانتی‌متر میانگین به ازای ۱ سانتی‌متر ولتاژ بیشتری را نیاز دارد. این پاور ۳۵ تا ۴۰ کیلوولت را در توان ۳۰ تا ۳۵ میلی‌آمپر تامین‌می‌کند.
نکته دیگر این است که درباره تیوب ۱۲۰ و ۱۰۰ که هیچ شرکتی تیوب ۱۲۰ وات به شکل کامل نمی‌سازد و تمام شرکت‌هایی که تا کنون دیده‌ایم که در ایران دستگاه‌های آن عرضه می‌شود تیوبهای ۱۰۰ وات که ۱۴۵ سانتی‌متر طول دارند هستند. این تیوب‌ها توان میانگین ۱۰۰ وات دارند و توان پیک به میزان ۱۱۰ تا ۱۲۰ دارند که عموما به توان پیک نمی‌توان دسترسی پیدا کرد. لزوما هر تیوبی که پاور بالایی دارد تیوب بهتری نیست. ما برای تست تیوب دستگاه‌ها و لابراتوار تست داریم که توان، قطر پرتو و شدت تابش نسبت به سطح را اندازه‌گیری می‌کنیم. دقت کنید که پاورها هم همین حالت را دارند و DY10 برای ۸۰ وات میانگین و ۱۰۰ وات پیک طراحی‌شده است که در یک لحظه کوتاه و چندثانیه شاید بتواند این کار را انجام دهد. DY13 برای تیوب ۱۰۰ وات و پیک ۱۲۰ وات طراحی‌شده است. DY20 نیز برای ۱۳۰ تا ۱۵۰ وات طراحی‌شده است. محدوده‌ای که توضیح می‌دهیم معمولا رایج‌ترین نوع پاورهایی است که در ایران وجود دارد و لزوما نمی‌توان گفت که به جز این‌ها پاور دیگری در ایران وجود ندارد. مدل‌های دیگری نیز وجود دارد که از ۱۵۰ وات تا ۱۸۰ وات دارند و از ۸۰ به پایین توسط خود رسی ساخته نمی‌شود. مگر غیر از برخی مدل‌های W1 که بین ۷۰ تا ۹۰ وات طراحی‌شده‌اند. رسی بعد از این مدل‌ها مدتی خود اقدام به ساخت پاور کرد که پاورهای سری P را ساختند که شناسه آن‌ها متفاوت است. وقتی این پاورها را می‌بینید بدنه فلزی و نقره‌ای رنگ دارند و ضخامت بیشتری دارند. کمی مات هستند و یک نمایشگر روی خود دارند. بر روی نمایشگر، ولتاژ و جریان لحظه‌ای را می‌توانید ببینید. پاور دستگاه برش لیزری سری P پاورهای بسیار خوبی هستند؛ ولی به خاطر اختلاف قیمتی که دارند اقتصادی نیستند.
پاور دستگاه برش لیزری هاینر در ایران هم به طور معمول مصرف می‌شوند و یک پله از پاورهای رسی گران‌تر هستند که به خاطر تولید آن‌ها است و به صورت جزئی با هم از نظر کیفیت تفاوت دارند. پاورهای هاینز با مدل DY13 تقریبا در یک اندازه هستند. مقداری بزرگ‌تر هستند و توان بیشتری نیز دارند. از کنار، یکی از دو هسته دیده می‌شود که هسته‌های درشت‌تری هستند. پیک توان با میانگین توان در این پاورها تقریبا برابری می‌کنند. به این شکل که این پاورها ۱۲۰ وات هستند و اجازه می‌دهد که توان پیک تیوب را به شکل توان میانگین مصرف کنید. طبیعتا با استفاده از این پاور می‌توانید توان بیشتری بگیرید و اگر بخواهید فشار بیشتری به دستگاه بیاورید. لزوما پیشنهاد نمی‌شود که از توان پیک استفاده شود؛ چون عمر تیوب را به شدت کم می‌کند. نحوه اتصالات آن مقداری متفاوت است و می‌توان دید که جلوی پاور بسته است. یک LED برای نشانگر لیزر داریم. ولتاژها، کلید تست و پورت کنترلی. دقت کنید که چینش پورت‌های این پاور با پاورهای رسی کاملا متفاوت هستند. باز هم تأکید می‌کنم که کشیدن پورت‌ها و جابه‌جایی پاورها با مدلی غیر از مدل قبلی می‌تواند خطرآفرین باشد. چیدمان سیم‌ها در این پاورها به‌گونه‌ای است که با جابه‌جاکردن می‌تواند لیزر را با روشن‌کردن دستگاه دائم روشن نگه دارد و پرتو به جایی برخورد کند که ناخواسته باعث آسیب بشود. از لحاظ فیزیکی دقیقا سیستمی که بر روی پاورهای دیگر می‌بینید وجود دارد. سیم ارث کمی نازک‌تر است. سیم‌های ولتاژ و سوکت آن به نسبت از مدل‌های رسی با کیفیت تر هستند.
اما در مورد کلیات پاورها می‌توان گفت که به طور کلی پاورهای ۸۰ و ۱۰۰ و ۱۲۰ و ۱۳۰ وات در ایران داریم که رسی ۱۲۰ وات را ندارد که پاورهای جایگزین استفاده می‌شود. پاور هاینز برای تیوب رسی طراحی نشده است. البته که قابل استفاده است؛ ولی این که بخواهید به شکل اقتصادی استفاده بکنید؛ مانند استفاده از توربو در ماشین است که اجازه استفاده از توان بیشتر را می‌دهد و به این معنی نیست که پاور دستگاه برش لیزری را خراب می‌کند. بلکه به این معنی است که راه استفاده از توان بالاتر را باز می‌کند. این پاور ۱۳۰ وات نیست که تیوب را خراب کند. از نظر ولتاژ برای تیوب ۱۴۵ سانتی‌متری طراحی‌شده است؛ ولی از لحاظ پارامترهای کنترلی و کامندهای کنترلی طوری طراحی‌شده است که اجازه می‌دهد بازه بالا را استفاده کنید.
ارتباط پاور دستگاه برش لیزری چیست؟
در مورد ارتباط پاورها نیز می‌توان گفت که از طریق پورت‌های آنالوگ و PWM با بورد اصلی ارتباط می‌گیرند که رایج‌ترین شکل در ایران به شکل آنالوگ است که با کامندکنترلی ولتاژی را اعمال می‌کنیم و با تغییر ولتاژ می‌توانیم توان را کم و زیاد کنیم. طبیعتا وقتی پاور در حال انجام کار است کامند کنترلی ثابت داریم که توان را نشان می‌دهد و یک کامندکنترلی که به شکل TL از طریق بورد اصلی روشن و خاموش می‌شود و تعداد پالس و زمان آن را روی دستگاه کنترل می‌کند.
جایگزینی پاور دستگاه برش لیزری چیست؟
در مورد جایگزینی پاور دستگاه برش لیزری توجه داشته باشید اگر تیوب شما هر مدلی که است نیاز نیست که حتما پاور همان تیوب را پیدا کنید. بهتر است که پاور خودش را پیدا کنید ولی می‌توانید پاور جایگزین استفاده کنید. معمولا شرکت‌های بنام سه برند اول یعنی رسی، EFR هستند که با شرکت‌های دیگر ارتباط دارند تا پاور را بر اساس جزئیات کارهای آن‌ها ساخته شود. تیوبهای دیگر معمولا الگوبرداری می‌کنند یا الگوی جدیدی را ارائه می‌کنند که پاورهای خاص برای آن‌ها طراحی شود و متاسفانه ممکن است پاوری استفاده کنید که به تیوب آسیب بزند. به طور کلی بهترین تیوبی که برای دستگاهی می‌توان استفاده کرد تیوبهای رسی هستند که در ایران و اروپا بازار قوی دارند. همان‌طور که ما نماینده تروتک اتریش هستیم و در دستگاه‌های اروپایی هم دقیقا از همین تیوب‌ها استفاده می‌شود. رسی از لحاظ بازدید و بررسی که ما از کارخانه داشتیم، با اختلاف زیادی از بقیه کارخانه‌ها جلوتر است و از نظر کیفیت، فنی و مهندسی و نظم موجود قوی‌تر است. حتی میزان تولید آن‌ها که خیلی از کارخانه‌های EFR جلوتر است. طبیعتا می‌توان گفت که بیشتر پاورهای موجود در بازار بر اساس پارامترهای رسی طراحی شده‌اند. به طور کلی می‌توان گفت که اگر تیوب ۱۰ وات دارید می‌توانید از W120 هاینز و DY13 رسی استفاده کنید. اگر طرفدار انجام کارهای بیشتر هستید و فشار بیشتری به دستگاه بیاورید و اصطلاحا از دستگاه اسپورت استفاده می‌کنید می‌توانید از پاور هاینز استفاده کنید. اما اگر دنبال یک کار اقتصادی هستید و تمایلی به فشارآوردن به تیوب ندارید می‌توانید از پاورهای DY13 رسی استفاده کنید.
